Deel deze pagina

Werken aan herstel is bij Lister altijd gericht op meedoen in de samenleving. Daarbij hebben we in toenemende mate aandacht voor datgene dat zorgt dat we gezond blijven. Lister is working partner van het Institute for Positive Health. Vanuit dat gedachtegoed zetten we ons in om zoveel mogelijk mensen de gelegenheid te geven te werken aan een gezonde levensstijl zowel mentaal als lichamelijk. Dat zie je terug in onze aandacht voor een gezonde leefstijl, voor werk & activering en voor mensen die de weg naar zorg niet weten te vinden.

Aan de bak

Over actief zijn en blijven

Negentig procent van de cliënten zijn binnen zes maanden minimaal vijf dagdelen aan de slag. Een mooie missie van Lister. Uit onderzoek blijkt dat 35 procent van onze cliënten inderdaad vijf dagdelen of meer werken. Bijna dertig procent werkt minder dan de vijf gestelde dagdelen en ruim 35 procent heeft geen daginvulling

Vijf dagdelen

Ton Wagenvoort - trajectbegeleider - begeleidt cliënten op de Lister locaties Noordzeestraat en Nicolaasstraat. Hij ziet veel verschillen tussen beide locaties. Cliënten op de Nicolaasstraat zijn gemiddeld jonger en daar is de participatiegraad hoger. Op de Noordzeestraat wonen meer senioren. Ton denkt dat dit een van de redenen is dat er minder mensen actief zijn op de Noordzeestraat vergeleken met de Nicolaasstraat.

“Ik merk dat die vijf dagdelen bijna elke dag in mijn hoofd zitten. Ik ben er mee bezig, het is een leidraad voor mij die mij ook onder druk zet. Als je ziet hoeveel werk er verzet moet worden om mensen aan vijf dagdelen te krijgen, dan is dat niet altijd realistisch. Op de Noordzeestraat wonen toch echt oudere mensen. De resultaten op de Nicolaasstraat zijn ook echt veel beter. Enerzijds heeft dat met leeftijd te maken, maar anderzijds ook omdat we op de Nicolaasstraat al langere tijd duidelijk stellen dat iedereen een daginvulling moet hebben. Het leidt echt tot een groter verschil tussen de locaties. Maar we moeten niet vergeten dat we veel ouderen hebben die niet goed meer kunnen functioneren. Ze hebben zulke zware psychiatrische en lichamelijke problemen. Toch blijf ik een voorstander van de stelling van de raad van bestuur dat iedereen vijf dagdelen iets moet doen.

Ik denk dat je heel bent als mens als je deel uitmaakt van de maatschappij. Mensen moeten iets doen. Zoveel als ze kunnen. Mensen kunnen ook bij de inloop koffie zetten. Sommige mensen blijven echt het liefst binnen zitten. In hun veilige cocon. We proberen toch met een lange adem te kijken naar wat er nodig is om iemand in beweging te krijgen. Soms zijn ogenschijnlijk kleine stapjes, hele grote stappen!” Ton Wagenvoort is in ieder geval enthousiast over het stuk werk en activering.

Ton: "Soms zijn ogenschijnlijk kleine stapjes, hele grote stappen!"

Grote groep jongeren

Therese Venema (adviseur Werk) vertelt dat er jaarlijks wordt onderzocht hoe, waar en voor hoeveel dagdelen cliënten aan de slag zijn. Een grote groep (ongeveer vijfendertig procent) is niet actief. “Deze groep willen we de komende tijd verder onderzoeken”, vertelt Therese. “Zo weten we dat een deel van de cliënten boven de 60 jaar is en daardoor minder actief kan zijn, maar ook bijvoorbeeld doordat cliënten therapieën volgen of door hun kwetsbaarheid nog niet aan activering toe komen.” De visie van Lister is in dat opzicht ook aan het veranderen. Nu ervaren we door IPS (Individuele Plaatsing en Steun) dat vanuit de wens van de cliënt om betaald te werken en in een reguliere baan ervaring op te doen, heel goede resultaten geeft voor het vinden en behouden van betaald werk. “Een hele grote groep, ook jongeren, zit thuis op de bank en heeft niets omhanden.” Ook Therese denkt dat het heel belangrijk is dat iedereen iets doet wat bij hem of haar past. Volgens haar valt hier nog veel te winnen.

Therese: "Ik weet zeker dat het beter kan, maar ik ben ook trots. Dat er al zoveel mensen zijn die vijf dagdelen aan de slag zijn. Daar word ik heel blij van."

Het is belangrijk om naar het verhaal achter de cijfers te kijken. Als we zien dat een grote groep helemaal niet actief is, kan dit betekenen dat iemand niet durft, sociale contacten niet aankan of bezig is met (drugs)gebruik en ook hard aan de slag kan zijn met herstel. Daarom is het verhaal achter de cijfers ook zo belangrijk. Net zoals trajectbegeleider Ton Wagenvoort al aangaf: Soms zijn ogenschijnlijk kleine stapjes hele grote stappen! De komende periode gaat Therese samen met de trajectbegeleiders en herstelcoaches aan de slag om in contact met de cliënt te ontdekken waar de openingen liggen voor een stap naar buiten. “Zo praten we nu bijvoorbeeld met Tivoli en ervaringsdeskundigen in de muziek over een samenwerking waarbij muziek aanknopingspunt is om juist deze thuiszittende jongeren te bereiken. Het is van belang dat deze groep, in welke vorm dan ook, aan de slag gaat. Maar dan kijken we inderdaad wel op maat wat iemand aankan,” voegt Therese toe. “Ik weet zeker dat het beter kan, maar ik ben ook trots. Dat er al zoveel mensen zijn die vijf dagdelen aan de slag zijn. Daar word ik heel blij van.”

Tekst: Aefke ten Hagen

Beeld: Ivar Gloudemans

Welke invloed heb jij op je eigen gezondheid?

Het project Indekerngezond begint bij jezelf. Want welke invloed kun jij uitoefenen op je eigen gezondheid? Die vraag wil Indekerngezond samen met jou beantwoorden. Met een tool, het zogenaamde ‘spinnenweb’, kun je in een paar minuten zien hoe jij meer grip krijgt op je gezondheid en over welke onderdelen van jouw gezondheid je tevreden bent, of mogelijkheden ziet om dit te verbeteren.

Indekerngezond is geïnitieerd door Lister. Met working partner IPH (Institute for Positive Health) is dit een prachtige aanwinst voor Leidsche Rijn. In deze wijk kunnen buurtbewoners aandacht geven aan hun welbevinden op sociaal, fysiek of emotioneel vlak. Door zelf de regie te voeren op alle wezenlijke vlakken of dimensies van hun leven en daarbij Indekerngezond aanknopingspunten voor te vinden. Anderen delen bij Indekerngezond hun gedachtegoed, vaardigheden en kennis met anderen.


Meedoen

De gemeente Utrecht heeft Indekerngezond de ruimte gegeven om te groeien. Het gedachtegoed van het Institute for Positive Health vormt de basis voor alles wat er bij Indekerngezond gebeurt. Inmiddels is Indekerngezond een prachtige plek om eigen initiatieven te starten rondom positieve gezondheid. Ieder idee op gebied van voeding, beweging, zingeving en contact maken is welkom. De kern van het project is ‘zingeving en meedoen‘. Mensen komen om een betekenisvolle rol te spelen in de wijk en om zelf te ontwikkelen.

Stakingsdag

Buurtbewoners hebben al verschillende leuke, sociale activiteiten uitgevoerd. Zo bedacht iemand uit de wijk om tijdens de landelijke stakingsdag van de scholen, iets te gaan doen met kinderen en ouders. Op die manier waren de kinderen van de straat en konden tegelijkertijd ouders contact met elkaar leggen. Hartstikke handig, want er wonen veel jonge gezinnen in Leidsche Rijn. Voor de jonge moeders is er elke woensdagochtend een ‘mama-meetup´: een moment om ervaringen uit te wisselen over het moederschap. Een andere buurtbewoner bedacht een workshop over zelfverzekerd spreken in het openbaar. Ook is er geregeld een kledingbeurs en kunnen mensen een training volgen om meer grip op hun leven te krijgen: de WRAP (Wellness Recovery Action Plan).

Janine: "Ieder idee op gebied van voeding, beweging, zingeving en contact maken is welkom."

Sterk met pijn

Een goed bezochte training is ‘Sterk met pijn´. Mensen met chronische pijn komen acht keer samen om elkaar te leren omgaan met de pijn die ze lijden. Een prachtig voorbeeld van wat Indekerngezond betekent voor de buurtbewoners van Leidsche Rijn: mensen kunnen elkaar leren kennen, verbinding maken en samen hun kwaliteit van leven verbeteren.


Veel animo

Indekerngezond opende in oktober 2018 feestelijk de deuren. In het eerste kwartaal na de opening bezochten meer dan 1000 mensen het pand in Leidsche Rijn, waren er 25 verschillende workshops en zijn inmiddels 80 inwoners betrokken. Zij zorgen in hun vrije tijd dat Indekerngezond kan draaien. Ze doen het vanuit hun passie voor positieve gezondheid en de mensen om hen heen. Dit gaat van allerlei hand en spandiensten als host of beheerder, tot het nemen van initiatieven en opzetten van workshops. Er is een team dat opent en sluit, mensen die de administratie opzetten en doen, inwoners die de communicatie en website regelen. Kortom iedereen kan vanuit zijn of haar achtergrond iets bijdragen aan het wijkproject. Een aantal cliënten van Lister is ook betrokken. Niet in de rol van cliënt, maar als inwoner van de wijk. Daarmee leveren zij een mooie bijdrage aan het runnen van dit wijkproject.

Tekst: Aefke ten Hagen

Beeld: Ivar Gloudemans

Kleine stappen, grote veranderingen

Kun je een gezonde geest hebben zonder een gezond lichaam? Wat is dan eigenlijk ‘gezond’? En wie is verantwoordelijk voor jouw gezondheid? Boeiende vragen, waar de meningen over verdeeld zijn. Desondanks groeide de behoefte bij Lister om meer te doen met gezondheid. Er werd een projectaanjager leefstijl gezocht én gevonden: Marjanne Roël. Samen blikken we terug op 2018 en kijken we vooruit naar wat 2019 kan brengen.

Winst met leefstijl

Het doel voor 2018 was om de bewustwording voor iedereen - medewerkers en cliënten - op het concept ‘ leefstijl’ te vergroten. Ik wilde mensen op een positieve manier in beweging brengen, letterlijk en figuurlijk. In de workshop Winst met leefstijl, combineren we kennis en beweging , creëren we draagvlak en bewustwording met fun & facts, ontstaat er energie, inzicht en concrete verbeteracties. Terwijl het tegelijkertijd leuk blijft”, legt Marjanne uit. Dat kan een uitdaging zijn: “Je kunt niemand een gezonde leefstijl opleggen of toedienen. Je moet het zelf wíllen. Hoe ga je op zoek naar juist datgene wat iemand motiveert tot gedragsverandering? Voor de een is dat een wens om paard te rijden, maar die daarvoor eerst gewicht moet verliezen. De ander wil graag de Social Run lopen, en weet dat dat makkelijker gaat door te stoppen met roken.”


Kleine veranderingen, goed vol te houden

Een gezonde leefstijl betekent niet alleen dat je genoeg sport. Of genoeg groente eet. Het is het samenspel van verschillende elementen, waaronder beweging, voeding, zingeving, slaap en ontspanning. Kleine veranderingen in je eet- of beweegpatroon kunnen al snel een positief effect hebben op je hoe je je voelt, hoe je slaapt en uiteraard op je gewicht. En juist die kleine stapjes, die zorgen dat er een grote stap gezet kan worden. We maken vaak te grote doelen, die daardoor meer kans op falen hebben. Inzetten op duurzame gedragsverandering betekent denken in kleine stappen. Je hóeft niet in twee maanden vijf kilo af te vallen.”


Enthousiaste collega’s maken samen een goede start

Het in beweging krijgen van een hele organisatie kan op verschillende manieren. Marjanne heeft gebruik gemaakt van de motivatie van collega’s op de verschillende locaties die direct ‘om’ waren. Ze heeft met hen contact gelegd en met elkaar hebben ze de behoefte aan kennis en ontwikkeling verkend. Vervolgens zijn de hieruit volgende ambities geformuleerd. Deze aanjaaggroep heeft de beweging Lister-breed groter gemaakt. En niet zonder succes: zo schrapte Enik Hoograven patat van het menu en was er direct enthousiasme vanuit de Lister locaties Kanaleneiland, Houten Spoorhaag en Castellum, Noordzeestraat, Hoograven, en meer. De beweging gaat door: de workshop ‘Winst met leefstijl’ wordt steeds vaker gegeven. Marjanne: “Ik heb nu in één kwartaal hetzelfde aantal aanmeldingen voor de workshop als ik totaal in 2018 had.”


Kansen bij P&O

Er is meer aandacht voor leefstijl gekomen, dat is duidelijk. Maar hoe zorg je ervoor dat dit geen bevlieging is, maar blijft? Om die reden ontwikkelt Marjanne, samen met andere collega’s, interventies en gemakkelijke ‘tools’. Denk bijvoorbeeld aan een aanvulling op de doelkaarten, zoals de Vief-Check: hoe fit (vief) ben jij? En hoe kun je dat verbeteren?

Daarnaast is een goed gesprek met elkaar - binnen de organisatie - ook belangrijk. Want met de introductie van het thema leefstijl, worden ook vragen gesteld over regie en verantwoordelijkheid. Hoe sta je er zelf als herstelcoach in? Hoe belangrijk vind jij een gezonde leefstijl? En wat als je met een cliënt samen vaak een sigaretje rookt? Hoe verhoudt zich dat tot de richtlijn goede zorg en de waarden van waaruit je werkt?

Marjanne: "Leefstijl internaliseren is eigenlijk een cultuurverandering, een transitie in denken van zorg/ziekte naar gezondheid en gedrag."

Marjanne kan pas echt tevreden zijn als leefstijl een structurele vaste plek heeft gekregen bij Lister. “Dat we niet alleen Cup-A-Soup aanbieden, maar ook fruit. Een (gezond) alternatief. Maar ook dat leefstijl in beleid wordt geborgd, bijvoorbeeld via de Lister Academie. Als we een e-learning ontwikkelen op het gebied van leefstijl in relatie tot herstel, komen onze begeleiders er nog intensiever mee in aanraking. Als ik nog verder droom, zie ik ook opgeleide leefstijlcoaches die op locaties met cliënten actief aan de slag gaan. Verder zie ik bij P&O ook kansen, gezondheid en leefstijl is natuurlijk niet alleen iets van cliënten. Denk bijvoorbeeld aan verzuim, dat kan omlaag als de medewerkers gezonder zijn.”


Cultuurverandering

Leefstijl internaliseren is eigenlijk cultuurverandering, een transitie in denken van zorg/ziekte naar gezondheid en gedrag. Dat gaat geleidelijk, dus er zijn voorlopig mensen en initiatieven nodig om dit actueel houden. Er staat in ieder geval genoeg op de agenda om dat te realiseren. Maak je borst dus maar nat voor komend jaar.

Tekst: Marloes Klein

Beeld: Thomas van Galen

Erop af

Jij hebt zorgen over je buurman. Omdat je hem al een tijdje niet meer ziet of juist omdat hij voor overlast zorgt. Je belt de politie. Die doen wat ze kunnen, maar vaak is dat niet genoeg. De gemeente Houten heeft een team opgericht dat mensen benadert waarover de omgeving zorgen heeft. Het ‘Eropaf’ team. Carla Schutte van Lister werkt in dit team. In deze podcast vertellen Carla en een buurman van iemand waar zij naartoe is gegaan hoe het werkt.

Podcast: Emiel Elgersma

Beeld: Ivar Gloudemans

Cijfers werk en activering in 2018 bij Lister

Lister vindt het belangrijk dat cliënten een goede invulling hebben van hun dag. Dat draagt bij aan hun herstel. Om dat te meten werkt Lister sinds 2018 met een profielvragenlijst. Deze lijst wordt voor alle cliënten ingevuld om de mate van activering te toetsen. De uitkomsten van deze vragenlijst geven inzicht waar cliënten staan als het gaat om maatschappelijke participatie, waar wensen- en activeringsvragen liggen op zowel cliënt- als op locatieniveau. De profielvragenlijst wordt jaarlijks afgenomen.

Cijfers IPS 2018

Individuele plaatsing en steun (IPS) is dé methode om mensen met een ernstige psychische kwetsbaarheid te helpen bij het verkrijgen en behouden van betaald werk. De evidence based methode IPS werkt voor hen beter dan andere re-integratiemethoden.

Lister heeft acht gecertificeerde trajectbegeleiders. Zij werken met een gemixte caseload. Dit houdt in dat zij op alle activeringsvragen adviseren en trajecten kunnen uitvoeren (dus niet uitsluitend IPS). De trajectbegeleider ondersteunt met werk zoeken, vinden en behouden.

Voor ieder IPS programma is het belangrijk dat wordt bijgehouden of dit doel ook inderdaad bereikt wordt met cliënten. Het geeft inzicht in de resultaten en aanknopingspunten om deze te verbeteren indien dat nodig is. In 2018 heeft Lister een goede score behaald op de nulmeting voor modelgetrouw werken met IPS.


Lister begeleidt met IPS gemiddeld 39 cliënten. In 35,4% leidt dat tot een plaatsing.


Dit ligt hoger dan het landelijke gemiddelde dat rond 30/31 % ligt. Voor de overige deelnemende cliënten wordt intensief gezocht naar een reguliere baan of opleiding.